چینش و آرایش هندسی ماهواره های پیرامون کاربر، در کل نقش موثری در بهبود تعیین موقعیت و سرعت برداشت کاربر خواهد داشت. در تثوری یک گیرنده جی پی اس چند فرکانسه نقشه برداری برای رسیدن به موقیعت خود روی زمین به رویت حداقل چهار ماهواره با داده های سالم نیاز دارد. اما در عمل موقعیت به دست آمده از چهار ماهواره فاقد اعتبار و دقت خواهد بود. افزایش تعداد ماهواره ها از منظوه های مختلف (Constellations) من جمله جی پی اس (GPS)، گلوناس (Glonass)، بیدو (BeiDou) و گالیله (Galileo) در روند بهبود دقت تعیین موقعیت آنی (RTK Positioning) اثر گذار بوده و با افزایش سرعت برداشت و حل ابهام فاز (فیکس شدن) رابطه مستقیم دارد.

تحلیل آرایش هندسی ماهواره ها (Sky Plot):

همانطور که از اسم آرایش هندسی ماهواره ها مشخص است، مهم ترین اطلاعاتی که این چینش در اختیار کاربر می گذارد، هندسه و شاکله اصلی وضعیت ماهواره نسبت به کاربر خواهد بود. در میان اشکال هندسی، مستحکم ترین ساختار مربوط به مثلث است و از میان مثلث ها، مثلث متساوی الاضلاع برترین ساختار را دارد. اگر موقعیت کاربر یا همان گیرنده جی ان اس اس GNSS در راس مثلث فرض گرفته شود، هر دو ماهواره در فضا با موقعیت گیرنده تشکیل یک مثلث را می دهند. هرچه فاصله دو ماهواره انتخابی از هم نزدیک تر باشد، شکل مثلث به یک مثلث متساوی الساقین نزدیک شده و هرچه این فاصله افزایش یابد شکل مثلث به سمت یک مثلث متساوی الاضلاع میل می نماید. البته کاربر نیاز به بررسی دقیق شکل تک تک مثلث ها نخواهد داشت و این مسئله در کل توسط پارامترهای تحت عنوان مجموعه DOP یعنی (PDOP, HDOP, VDOP) معنا می باید. در صفحات دیگر پیرامون مبحث Dilution of precision یا همان DOP مفصل صحبت شده است.

جدا از استحکام وضعیت هندسی ماهواره ها، آرایش هندسی (Sky Plot) اطلاعاتی در مورد زاویه ارتفاعی هر ماهواره نسبت به افق دید گیرنده و زاویه افقی آن ها به کاربر می دهد. کاربر می تواند با رویت این زوایا موقعیت تقریبی هر ماهواره نسبت به خود را تشخیص دهد. موقعیت هر ماهواره در دایره آرایش هندسی ماهواره ها (Sky Plot) توسط عدد (PRN) قابل تشخیص می باشد. همچنین ماهواره های مربوط به هر منظومه (Constellations) من جمله جی.پی.اس (GPS)، گلوناس (Glonass)، بیدو (BeiDou) و گالیله (Galileo) با رنگ متفاوت نمایش داده شده اند.

در صورت وجود مانع در افق دید گیرنده، ماهواره های پشت مانع از صفحه آرایش هندسی ماهواره های (Sky Plot) محو شده و گیرنده دیگر امکان دریافت سیگنال از آن ها را نخواد داشت. این موضوع در صورتی روی دقت اندازه گیری و یا روند سرعت برداشت اطلاعات و فیکس شدن گیرنده اثر خواهد گذاشت که تعداد ماهواره های پشت مانع قابل توجه باشد. اصطلاحا در این صورت گفته می شود ماهواره ها از جانب مانع بلوکه (Block) شده اند. در این صورت کاربر می تواند با افزایش ارتفاع آنتن یا همان افزایش ارتفاع ژالن، مانع را رد کرده و یا درصورت بلند بودن ارتفاع مانع (بلند تر از ژالن)، از روش های کمکی اندازه گیری نرم افزار HiroMap به نام ابزار CoGO استفاده نماید.

تکنولوژی تریمبل (Trimble) در نمایش آرایش هندسی ماهواره ها (Sky Plot):

آنچه که یک کاربر گیرنده های یک فرکانسه، دو فرکانسه وحتی چند فرکانسه جی ان اس اس (GNSS) می بایست در ارتباط با آرایش هندسی ماهواره بداند پیش تر بیان شده است. در این بخش به معرفی یکی از وب سایت های شرکت تریمبل (Trimble) با نام http://www.gnssplanning.com پرداخته خواهد شد.

وب سایت http://www.gnssplanning.com این امکان را به کاربران می دهد تا بدون حضور فیزیکی در محل به صورت مجازی در موقعیت، زمان و تاریخ مشخص نماید. کاربر با ورود به وب سایت در ابتدای امر موقعیت مکانی منطقه مورد نظر را با ورود مختصات دقیق و یا به صورت تقریبی از روی نقشه مشخص می نماید. سپس ارتفاع منطقه کاری خود را با زاویه برش دید (Cut of Angle) مشخص کرده و در ادامه تاریخ و زمان مورد بررسی خود را انتخاب می نماید. این امکان وجود دارد تا کابر مسیر حرکت ماهواره ها را نسبت به افق دید گیرنده فرضی را در قسمت بازه زمانی مشاهداتی (Period) بر اساس ساعت مشخص نماید. در سمت چپ تصویر نیز این امکان برای کاربر در نظر گرفته شده تا منظوه های مختلف (Constellations) از جمله جی پی اس (GPS)، گلوناس (Glonass)، بیدو (BeiDou)، گالیله (Galileo) و … را جهت نمایش آرایش هندسی ماهواره ها (Sky Plot) مشخص نماید. در ادامه با کلیک روی دکمه Apply، پردازش اعمال شده و از منوی افقی بالای صفحه در نوار آبی رنگ با کلیک روی گزینه Sky Plot کاربر می تواند آرایش هندسی ماهواره های منطقه انتخابی در زمان انتخابی را مشاهده نماید.

نکته بسیار جالب و قابل توجه این وب سایت این است که کاربر امکان نمایش آرایش هندسی ماهواره ها در بازه زمانی مشخص به صورت انیمیشن را دارد. این امر موجب می گردد مسیر حرکت ماهواره ها در آسمان گیرنده فرضی مشخص گردد. آرایش هندسی ماهواره ها (Sky Plot) در تمام گیرنده های نقشه برداری و یا وب سایت ها به یک معناست و تنها از لحاظ نمایش گرافیکی با هم تفاوت دارند. درک نحوه تحلیل این آرایش موجب می گردد تا نگران تفاوت نمایش گرافیکی نباشد. تحلیل آرایش هندسی ماهواره ها (Sky Plot) نقش موثری در رسیدن به دقت کافی و افزایش سرعت عملکرد کاربر حین عملیات نقشه برداری دارد. چراکه کاربر با درک این مبحث توان تصمیم گیری آنی حین برداشت را خواهد داشت و می تواند بهترین روش برداشت را بسته به وضعیت ماهواره ها انتخای نماید. عموما در حوزه نقشه برداری بهترین زمان برداشت صبح زود و یا غروب و شب می باشد. چرا که در این حالت به دلیل خنک بودن اتمسفر ماهواره های بالاسر کاربر سیگنال بهتری ارسال می نمایند.